پترولوژی و ژئوشیمی گرانیت ها و تگماتیت های منطقه مشه

چکیده : گرانیت های منطقه مورد مطالعه از جنوب شرق تاشمال غرب مشهد پراکنده بوده ودر محدوده ای باطول جغرافیایی 59/45 درجه 59/22 - درجه و عرض های جغرافیایی 36/22 درجه 36 - درجه واقع شده است . ازنقطه نظر زمین شناسی در مورد زون بینالود عقاید متفاوتی وجود دارد بگونه ای که آنرا: جزء واحد البرز، واحدایران مرکزی و یا واحد تدریجی بین البرز و ایران مرکزی درنظر میگیرند. این منطقه ازشمال و جنوب به ترتیب به بلوکهای سخت پلیت توران و خرده قاره ایران مرکزی محدود میشود ک عده ای تشکیل کوههای بینالود رابه علت حرکت نسبی این دوبلوک و برخورد آنهابا یکدیگر مورد توجه قرارداده اند . گرانیتوئیدهای منطقه مشهد در داخل زون دگرگونی بینالود رخنمون می یابند.سن قدیمی ترین سنگهای منطقه که توده های گرانیتوئیدی رانیز احاطه می نمایند کربونیفرو پرمین درنظر گرفته میشود. رسوبات کنگلومرایی ژوراسیک که شام قلوه های سنگهای دگرگونی و نفوذی منطقه میباشد، بطور ناپیوسته برروی سنگهای دگرگونی (اساسا اسلیت) و آذرین (گرانیتوئید) قرارگرفته و خودتوسط لایه های آهکی به سن کرتاسه پوشیده میشود بنابراین گرانیتوئیدهای منطقه ازژوراسیک قدیمی ترهستند. تعیین سن مطلق که برروی توده های گرانیتوئیدی به روش k/ar توسط مجیدی)1978(صورت گرفته سن های 211 تا 215 و 246تا 256 میلیون سال را به دست آورده است که با فازهای تکتونیکی هرسی نین و سیمرین پیشین مطابقت دارد(ازنظر پتروگرافی، ترکیب توده های گرانیتوئیدی منطقه متنوع بوده وبراساس طبقه بندیهای کانی شناسی (اشتراکایزن، ; 1979 لامروبودن،)1982 و شیمیایی (اکانر، ; 1965 میدلموست ، ; 1985 کوکس وهمکاران،)1989 از تونالیت ، گرانودیوریت و مونزوگرانیت تشکیل شده است که رگه هایی از آپلیت و پگماتیت توده نفوذی راقطع می نماید . باتوجه به ژئوشیمی عناصراصلی، کلیه سنگهای گرانیتوئیدی منطقه مشهد فوق اشباع ازسیلیس است وازنظر اشباع آلومینیم درمحدوده پرآلومینیم قرارمی گیرند. گرانیتوئیدهای منطقه کالکوآلکالن هستند که شاهد این مدعا نمودارهای na2o+k2o در مقابل alk , sio2 درمقابل (siنیکلی) و دیاگرام مثلثی afm میباشد. براساس رده بندی منشاء گرانیت ها به انواع cs و (ciدید و همکاران،)1982 مونزوگرانیتهای منطقه مشهد ویژگیهای نوع (csحاصل ذوب سنگهای رسوبی) در صورتیکه تونالیت ها و گرانودیوریت ها اختصاصات نوع (ciحاصل ذوب سنگهای آذری پوسته) رانشان می دهند . آپلیت هاو پگماتیت های ناحیه مورد مطالعه، از تفریق نهایی توده های گرانیتوئیدی حاصل شده اند . گرانیتوئیدهای منطقه مشهد کوهزایی بوده و ازنظر تقسیمات تکتونیک ورقه ای، تونالیت ها و گرانودیوریت ها ویژگیهای گرانیتوئید قوس قاره ای)continental arc granites(، درصورتیکه مونزوگرانیت ها اختصاصات گرانیتوئیده برخورد قاره ای)continental collosion granites(راعرضه می دارند. بافرورانش پوسته اقیانوسی پالئوتتیس و واردشدن محلول ها بداخل پوسته قاره ای، ذوب بخشی سنگهایی باترکیب بازیک حادث گشته و باعث میگردد تاگرانودیوریت ها و تونالیت منطقه مشهد، اختصاصات نوع)ci(i پیداکنند. دراثر برخورد قاره ها، حرارت و فشار منطقه برخورد افزایش یافته که درحد نهایی دگرگونی و سپس ذوب بخ سنگهایی بامنشاء رسوبی، مونزوگرانیت ها حاصل شده اند .